Με τις διατάξεις του άρθρου 142 του ν.3655/2008 «Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας» (Φ.Ε.Κ. 58/Α΄/03-04-2008) προβλέφθηκε ότι οι μητέρες που ασφαλίζονταν στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (και νυν e-ΕΦΚΑ) και απασχολούνταν με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις, δικαιούνταν 3 να λάβουν, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας, ειδική άδεια προστασίας μητρότητας, διάρκειας έξι (6) μηνών.
Κατά τη διάρκεια της εν λόγω ειδικής άδειας, ο πρώην Ο.Α.Ε.Δ. και νυν Δ.ΥΠ.Α. υποχρεούνταν να καταβάλει στις εργαζόμενες μητέρες, ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, που καθοριζόταν με βάση την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, καθώς επίσης και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, που υπολογιζόταν με βάση τον ως άνω κατώτατο μισθό.
Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας θεωρούνταν χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας σε είδος και χρήμα του πρώην ΙΚΑΕΤΑΜ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης (άρ. 36 παρ.3 του ν.3996/2011), ενώ οι προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονταν επί του ανωτέρω ποσού, από το οποίο ο πρώην Ο.Α.Ε.Δ. παρακρατούσε την εισφορά ασφαλισμένου και την απέδιδε στο πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που κατέβαλλε ο πρώην Ο.Α.Ε.Δ. Με τις διατάξεις των άρθρων 33 και 36 του Ν.4808/2021, «Ειδικές προβλέψεις για τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας - Τροποποίηση του άρθρο 142 του ν.3655/2008» τροποποιήθηκε το ανωτέρω άρθρο 142 του Ν.3655/2008 περί χορηγήσεως της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας και επεκτάθηκε, μεταξύ άλλων, η εν λόγω παροχή και στις δικαιούχους μητέρες – υπαλλήλους που υπηρετούν σε Υπηρεσίες του Δημόσιου Τομέα, όπως αυτός καθορίζεται στο άρθρο 14 του ν.4270/2014, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 142 του ν. 3655/2008, ως εξής:
Α) στις απασχολούμενες μητέρες, κατά το μέρος που εφαρμόζεται σε αυτές η εργατική νομοθεσία (περ. β του άρθρου 33 του ν.4808/2021) και
Β) στις απασχολούμενες, με σύμβαση έμμισθης εντολής, μητέρες (περ. γ του άρθρου 33 του ν.4808/2021).
Με την παρ. 2 του άρθρου 36 του ν. 4808/2021, η εν λόγω παροχή καταβάλλεται στις ανωτέρω αναφερόμενες μητέρες, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 142 του ν.3655/2008, από το Φορέα στον οποίο ανήκουν οργανικά ή από το Φορέα, στον οποίο υπηρετούν και επιβαρύνεται με τη μισθοδοσία τους και καθορίζεται σε ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθοριζόταν από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, και πλέον, μετά την ισχύ της υποπαραγράφου ΙΑ.11 του ν.4093/2012, όπως καθορίζεται από τη νομοθεσία (άρθρο 103 ν.4172/13, όπως ισχύει και σχετικές Υ.Α). Με το άρθρο 43 του Ν. 4997/2022 (Φ.Ε.Κ. 219/Α’/25/11/2022), τροποποιείται η χρονική διάρκεια της ειδικής προστασίας μητρότητας και αυξάνεται από τους έξι (6) μήνες στους εννέα (9) μήνες. Επιπρόσθετα, με την παρ.2 ορίζεται ότι η δικαιούχος μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας της παρ.1 προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές και τις συνέπειες ως προς την ασφαλιστική κάλυψη, όπως και η αρχική δικαιούχος.
Ως προς τις υπαγόμενες Υπηρεσίες του Δημοσίου Τομέα και τις απασχολούμενες δικαιούχους μητέρες που καταλαμβάνονται από τις ανωτέρω κοινοποιούμενες διατάξεις, κατά το μέρος που ασφαλίζονται με υποβολή Α.Π.Δ. Δημοσίου, διευκρινίζεται ότι στις ως άνω διατάξεις υπάγονται:
α) Οι Υπηρεσίες του Δημοσίου Τομέα που απασχολούν μητέρες – μετακλητές υπαλλήλους, με σχέση ιδιωτικού δικαίου, οι οποίες καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές για κύρια σύνταξη, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα για τους μισθωτούς του πρώην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και ως εκ τούτου εφαρμόζεται σε αυτές η εργατική νομοθεσία, (περ. β του άρθρου 33 του ν.4808/2021) και
β) Οι Υπηρεσίες του Δημοσίου Τομέα που απασχολούν μητέρες με σύμβαση έμμισθης εντολής (δικηγόροι στο Δημόσιο Τομέα με έμμισθη εντολή), (περ. γ του άρθρου 33 του ν.4808/2021). Στην ανωτέρω περ. β περιλαμβάνονται και οι Φορείς του Δημοσίου (π.χ. Ανεξάρτητες Αρχές), που απασχολούν μητέρες Δικηγόρους – Νομικούς, με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου, ως Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό ειδικότητας Νομικού, οι οποίες διατηρούν το προγενέστερο ασφαλιστικό καθεστώς τους, και από 1/1/2017
και εφεξής αντιμετωπίζονται, ως προς την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, ως δικηγόροι με έμμισθη εντολή. Σημειώνεται ότι στις ως άνω διατάξεις υπάγονται μόνο οι μητέρες μετακλητοί υπάλληλοι με σχέση ιδιωτικού δικαίου και οι δικηγόροι με έμμισθη εντολή των ανωτέρω α και β περιπτώσεων αντίστοιχα, οι οποίες ασφαλίζονται με Α.Π.Δ. Δημοσίου και όχι εν γένει οι μητέρες τακτικοί υπάλληλοι του Δημοσίου Τομέα, οι οποίες λαμβάνουν την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, με βάση τις διατάξεις του Υ.Κ και όχι με τις ως άνω διατάξεις.
γ) Εκτός από τις φυσικές μητέρες που απασχολούνται στις ανωτέρω Υπηρεσίες, στις κοινοποιούμενες διατάξεις υπάγονται και οι τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρου 1464 του Α.Κ., που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, και οι εργαζόμενες που υιοθετούν τέκνο, από την ένταξή του στην οικογένεια έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών.
Γεώργιος Ι. ΚουτσούκοςΔικηγόρος-Εργατολόγος-LL.M
Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου
Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Πιστοποιημένος επαγγελματίας e-ΕΦΚΑ (έκδοση συντάξεων)
Κεδρηνού 3-7, Τ.Κ 114 75
Γκύζη - Αθήνα
Τηλ./Φαξ: +30 210 7718420
Κιν.: +30 6937 194299
